Vergrijzing weegt op het milieu, het klimaat en de samenleving

"Binnen de gezinszorg en thuisverpleging rijden we in Vlaanderen en Brussel jaarlijks zo’n 200 miljoen kilometer. Dat moet anders”, zegt algemeen directeur Ann Demeulemeester. “De impact van zorg in brede zin op ons milieu en klimaat is (te) groot. Zorgorganisaties, bedrijven en overheid moeten samen werk maken van duurzame oplossingen”.

Voornaamste oorzaak is de nieuwe kijk op de organisatie van zorg. Ann Demeulemeester: “De zorgvrager kan zijn ondersteuning (terecht) steeds meer organiseren zoals hij dat wil. De klemtoon ligt niet langer op het aanbod, maar op de vraag. We evolueren van collectieve naar individuele zorg. De vraag naar thuiszorg neemt evenredig toe met de afbouw van bedden in residentiële settings. Flexibiliteit wordt een evidentie. De zorg loopt ook in de thuisomgeving 7 dagen op 7, 24 uur op 24 uur door. Maar ook de commercialisering van de gezondheids- en welzijnssector is volop aan de gang. Toenemende concurrentie leidt tot dalende efficiëntie. Vaak komen verschillende organisaties op hetzelfde moment in dezelfde straten.”

Ann Demeulemeester benadrukt dat de gevolgen niet min zijn. “Verplaatsingstijd ten koste van zorgtijd, gebrek aan continuïteit in de zorg omdat meer hulpverleners bij dezelfde zorgvrager komen, stijging van de werkdruk, een wildgroei aan wagens op de weg,... Meer en meer wordt dit de realiteit.” Toch ziet zij oplossingen. “Mensen blijven uiteraard het liefst in hun vertrouwde omgeving wonen, ook als ze zorg nodig hebben. Uit onderzoek blijkt dat dit ook de beste keuze is. Buurtzorg biedt voor mij een antwoord op de uitdagingen die dit met zich meebrengt. Goed uitgewerkte geïntegreerde zorg en eerstelijnszorg zijn noodzakelijk. Efficiënte samenwerking tussen aanbieders geniet mijn voorkeur op fragmentatie omwille van concurrentie en verschillende financieringsmodellen per sector. Ik sta open voor nieuwe businessmodellen en beleidslijnen die dit mogelijk maken. We moeten ook moedige keuzes durven maken voor duurzame mobiliteitsoplossingen.”

Familiehulp maakt die keuzes alvast. Zelforganiserende zorgteams krijgen meer verantwoordelijkheden en organiseren zich nauwer rond de cliënten. Een nieuwe ‘slimme’ planningstool moet het aantal kilometers tussen de woonplaats van de medewerkers en hun verschillende cliënten zo kort mogelijk houden. Medewerkers kunnen een gewone of elektrische fiets leasen en krijgen een fietsvergoeding. Het huidige wagenpark wordt ‘vergroend’. Het openbaar vervoer gebruiken en carpoolen worden aangemoedigd.

Ann Demeulemeester bracht haar keynote over duurzame mobiliteit binnen de zorg op Connect2Change, een initiatief van Bond Beter Leefmilieu, The Shift, Antwerp Management School en de Sociale Innovatiefabriek.